Dumping Sendromu

 Mide küçültme ya da obezite cerrahisi gibi yöntemlerde uygulanan mide ve bağırsağın yeniden düzenlenmesini vücudun kabul etmesi zaman alır. Bu süreç içerisinde mutlaka beslenme tarzına ve yenilen şeylere dikkat etmesi gerekir. Aksi takdirde kişilerde dumping sendromu gibi son derece ciddi komplikasyonlar görülebilir. Bu yazımızda obezite cerrahinde oluşabilecek risklerden biri olan dumping sendromunu ele alacağız

Dumping Sendromu Nedir?

Dumping sendromu, mide içeriğinin (tüketilen besinlerin) düzenleme sonucunda ince bağırsağa çok hızlı geçmesi durumu ve hiperekstansiyonuna karşılık olarak gerçekleşen komplikasyondur. Bu komplikasyon hemodinamik ve nörovejetatif bozukluklarının rahatsızlık oluşturmasına neden olur. Erken dönemde görülebileceği gibi geç dönemde de görülmesi mümkündür.

Gastro-rezeksiyon işlemi sonrasında kişilerin dumping sendromu ile karşılaşmaması için doktorunun verdiği diyete uyum göstermesi son derce önemlidir.

Dumping Sendromu Belirtileri

En belirgin özelliği yemek yeme sırasında ya da sonrasında yaklaşık 15 ila 20 dakika yoğun halsizlik hissidir. Dumping sendromu belirtileri şu şekilde gelişebilir;

• Dumping sendromu ile karşı karşıya kalan kişi midesinde bir dolgunluk hissi yaşar;
• Mideden yukarıya doğru yayılan bir ısı hisseder;
• Aşırı terleme oluşabilir ve titreme başlar;
• Genel olarak halsizliğin hissedilmesi ve bunun yanında kulak çınlaması, uyuşukluk, baş dönmesi ve uzuvların titremesi hatta bulanık görme meydana gelir;
• Kalp atışı ve nefes alışveriş hızı yavaşlar;
• Kişide sürekli idrara çıkma isteği duyar;
• Gittikçe kötüleşen baş ağrısı yayılabilir.

Bu belirtilerin ilerlemesinde kişiler ishal, karın guruldaması ve hafıza kaybı gibi durumlar yaşanabilir.

Erken Dumping Sendromu

Erken dumping sendromu, yemek yendikten sonraki 30 dk içerisinde gerçekleşen sendromdur. Bu sendromda kişinin tükettiği işlenmiş gıda mide kütüğünden hızlı ve başarısız bir şekilde geçer. Bu hızlı geçiş ince bağırsaktaki hareketliliği artırır ve kişinin ozmotik basıncı artar.

Artan ozmotik basıncı nedeniyle kan akışı yavaşlar, önemli vazodilatasyonlar gerçekleşir ve kan plazmasındaki hücreler arası işlev bozulur. İnce bağırsak bu durumları düzeltmek için histamin, serotonin, kinin salgılar. Bu salgılar ince bağırsak duvarının gerilmesine neden olur.

Dumping Sendromu Tedavisi

Dumping sendromu ile karşılaşan kişilerin yapması gereken en önemli şey diyetlerini değiştirmeleridir. Şeker, gereksiz yağ ve rafine karbonatlar diyetten mutlaka çıkarılmalıdır. Yiyecek ile içeklerin bir arada tüketilmesi de dumping sendromuna neden olur.

Diyetinizde düzenleme yapamıyorsanız mutlaka uzman bir doktor ile görüşerek size en uygun diyeti belirlemelisiniz. Çok ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerçekleştirilir.

Dumping Sendromu Risk Faktörleri

Dumping sendromunun en temel oluşum nedeni gastrik rezeksiyondur. Gastrik rezeksiyonda mide ve bağırsak düzeni değiştirildiği için mutlaka diyete uyulmalıdır. Özellikle;

• Sıcak, süt ya da karbonhidratlı gıdaların tüketilmesi;
• Psikolojik olarak çok zorlanma ve buna bağlı gelişen reaksiyonlar;
• Aşırı yeme;
• Yoğun fiziksel aktivite;
• Sıvılar ile katıların beraber tüketilmesi;
• İşlenmiş gıdaların tüketilmesi;
• Özellikle asitli ve rafine şekerli yiyecek / içeceğin tüketilmesi;
• Bazı samotik hastalıkların varlığı dumping sendromunu tetikler.

Şeker, İshal Dumping Sendromu

Dumping sendromu ile karşılaşılmasının temel nedeni şekerli gıdalar ya da diyet dışındaki şeylerin tüketilmesidir. Mide eski halinden küçük olduğu ve ince bağırsağa doğrudan bağlandığı için fazla tüketim ya da sindirilemeyen yiyecekler doğrudan emilir. Bu durumda da kişilerin kan şekerinde hızlı bir artış meydana gelir.

Dumping sendromu özellikle ishal ile ortaya çıkar. Kişilerde başlayan karın ağrısı ya da yanma ishale doğru ilerler.

Dumping Sendromunun Önlenmesi (Nasıl Önlenir?)

Dumping sendromu yiyeceklerin tüketimi ile alakalı bir sendromdur. Kişiler gerçekleştirilen gastik rezeksiyon ameliyatının ardından yeni mide ve bağırsağa uygun yiyecekler tüketmelidir. Dumping sendromu nasıl önlenir;

• Doktorunuzun sizin için verdiği diyet programına mutlaka uyum göstermelisiniz. Diyet dışındaki yiyecekleri tüketmemelisiniz. Diyetinizde bulunan basamakları da hiçbir zaman atlamamalısınız.
• Şekerli, asitli, sıcak içecekler hayatınızdan çıkmalıdır.
• Tek seferde sizin için belirtilmiş porsiyon boyutunu aşmamalısınız.

Ayrıca, ameliyat öncesi bariatrik cerrahi doktorunuzun uzman olmasına özen göstermelisiniz…

Geç Dumping Sendromu

Geç dumping sendromu genellikle yiyecek ve içecekleri tükettikten sonra ortaya çıkan sendromdur. Burada yiyecekler (özellikle fazla tüketim ya da uygun olmayan yiyecekler) sindirilmesinin ardından hızlı bir şekilde on iki parmak bağırsanıza ulaşır. Bu durumda de kan şekeriniz yükselmeye başlar.

Bu dumping sendromunda belirtiler genellikle 1 ila 3 saat içerisinde kendini gösterir. Titreme, açlık, konsantrasyon bozukluğu ve bilinç bulanıklığı yaratır.

Dumping Sendromu İçin Diyet

Bariatrik cerrahi geçiren kişiler için diyetisyenleri özel olarak bir diyet belirler. Bu diyetteki tüm unsurların göz ardı edilmemesi ve harfiyen uygulanması son derece önemlidir. Diyet içeriği şu şekildedir;

• Günde beş ya da altı küçük öğün yiyin. Tek bir seferde aşırı yemek tüketmeyin.
• Sebze ve et porsiyonlarını olabildiğince küçük tutun. Ayrıca porsiyonlarınızı dilimlemek de sizin için yararlı olacaktır.
• Protein ve yağları, meyve ya da nişasta ile birleştirin. Örnek olarak süzme peynir ile meyve yemek sizin için çok daha yararlıdır.
• Yemeklerinizi uzun uzun çiğneyin. Hızlıca yutmak midenizi olumsuz etkiler.
• Doyduğunuzu hissetmeye başlayınca yemek yemeyi bırakın. Midenizi tamamen doldurmanıza gerek yok.
• Katı gıdalar ile sıvı gıdalar arasına en az 45 dakika ara koyun. Peş peşe ya da beraber bu gıdaları tüketmeyin.
• Yemek yedikten sonra bir miktar uzanarak dinlenmek size iyi gelebilir.
• Mutlaka psyllium, merilselüloz ya da benefiber gibi lif takviyeleri kullanın.
• Şeker yerine mutlaka bir şey kullanmanız gerekiyorsa şeker ikameleri kullanın.
• Şekersiz, kafesinsiz, alkolsüz ve gazsız içecekler ile bol bol su tüketin.

Dumping Sendromu İlacı

Dumping sendromunun tedavisi ya da önlenmesi için kişilere özel olarak bir ilaç kullanmaları istenmez. Bu sendromun tedavisi kalıcı olarak diyet değişikliği yapmaktır. Ancak bazen şikayetlerin uzun süre düzelmemesi durumunda oktreoid (Sandostanin) ilacı reçete edilebilir.

Ayrıca bazı durumlarda kişilere enjeksiyon yöntemi ile ishal önleyici ilaçlar da kullanılabilir. Böylece yiyeceğin hızlı bir şekilde bağırsaklara geçmesi engellenir.

Dumping Sendromu Hipoglisemi

Hipoglisemi, dumping sendromunda görülen belirtilerin başında yer alıyor. Özellikle karbonhidrat yükünün hızla boşalması durumunda hipoglisemi ile karşılaşılır. İnce bağırsakta glikoz emilimine abartı bir tepki olarak ortaya çıkar.

Dumping sendromu hipoglisemi erken belirtileri arasında şişkinlik, karın ağrısı, bulantı, kusma, tişakardi, kızarma ve hipertansiyon görülebilir.

Dumping Sendromu Seviyeleri

Dumping sendromu, kişilerin özellikle bariatrik cerrahi sonrasında karşılaştığı ve ciddi reaksiyonlar aldığı komplikasyondur. Bu komplikasyon 3 farklı şekilde gelişebilir;

• Hafif Etkili: Bu türde kişi yalnızca artan kalp atış hızı ve halsizlik ile karşılaşır. Genellikle kısa süre içerisinde geçer. Kişinin hayatını ciddi yönde etkilemez.
• Orta Düzey: Algılamada keskin bozulma, artan kalp atış hızı, şişkinlik, yoğun halsizlik, sinirlilik ve duygusal değişkenlik bu derecede görülür. Kişi uzandığında etkisi azalır.
• Yüksek düzey: Bu dumping türü semato-adreal kriz ve bir vigo-insular kriz olarak karışık bir şekilde gerçekleşebilir.

Dumping Sendromu; Kaçınılması Gereken Yiyecekler

Dumping sendromuna neden olan temel yiyecekler vardır. Mutlaka kaçınılması gereken yiyecekler;

• Rafine şeker içeren tüm yiyecek içecek türler
• Süt ürünleri ve belirli yağlar;
• Kızartılmış yiyecekler;
• Yağlı etler;
• Şuruplu yiyecekler;
• Şeftali gibi sindirime etkisi olan yiyecekler;
• Milkshake, çikolatalı süt gibi ekstra içerik bulunduran içeceklerden kaçınılması son derece önemlidir.

Dumping sendromu olma olasılığı ameliyatın türüne bağlı olarak %1 ila %6 arasındadır. Mini gastrik bypass en az komplikasyona neden olurken, gastrik paypas en şiddetli komplikasyonlara yol açabilir. Uzman bir cerrah bu komplikasyon risklerini azaltmak için ameliyat öncesi ve sonrasında siz gerekli tüm bilgileri verecektir. Doktoru dinlediğinizde not almaya özen gösterirseniz, detayları unutmaz, dumping ile karşılaşma oranını en aza indirgersiniz.